M. C. Escher – Relativity (1953)

gefascineerd door wetenschap en wiskunde testte de Nederlandse kunstenaar Maurits Cornelis Escher de perceptie van de werkelijkheid in zijn zeer uitgebreide litho ‘ s, houtsneden en mezzotinten. Hoewel de Nederlander door de fantastische beelden die hij schilderde met surrealisme werd geassocieerd, zag hij zichzelf nooit als behorend tot enige beweging en benaderde hij zijn kunst met de strengheid van een wetenschapper en het wonder van een kind.

Escher ‘ s kunstwerken, vaak schijnbaar driedimensionale en boeiende optische illusies, zijn in de eerste plaats een studie van het menselijk bestaan door zich te richten op de illusoire structuur die ons leven vormt. In deze zin is een van zijn meest gebruikte motieven de trap – niet alleen vanwege hun geometrie en veelzijdigheid in het overbrengen van meerdere dimensies, maar ook omdat ze symbool staan voor de eindeloze achtervolging van de mens om omhoog te gaan in de wereld en de obsessie met hiërarchieën.

MC Escher-Ascending and Descending
M. C. Escher – Ascending and Descending (1960), lithografie. Detail.

terwijl hij bezig was met klimmen en dalen, een lithografie met mensen die trappen op en af liepen op het dak van een groot gebouw, alsof ze vast zaten in een cirkel van de hel, legde Escher de symboliek van de trappen uit in een brief die hij aan een vriend schreef:

“die trap is een nogal triest, pessimistisch onderwerp, maar ook zeer diepgaand en absurd. Met soortgelijke vragen op zijn lippen, heeft onze eigen Albert Camus net tegen een boom geramd in de auto van zijn vriend en zelfmoord gepleegd. Een absurde dood, die nogal een effect op mij had. Ja, Ja, we klimmen op en op, we stellen ons voor dat we stijgen; elke stap is ongeveer 10 centimeter hoog, vreselijk vermoeiend – en waar brengt het ons allemaal? Nergens.”

MC Escher - Relativity
M. C. Escher – Relativity (1953), lithografie

hetzelfde motief wordt ook gebruikt in de relativiteitstheorie, waar mensen trappen op en neer gaan die schijnbaar in strijd zijn met de wetten van de zwaartekracht. Bovendien gebruikte de kunstenaar meerdere gezichtspunten. Je kunt bijvoorbeeld aan de bovenkant van de prent zien dat terwijl een persoon de trap opstijgt, een andere afdaalt. Dit labyrint dat gezichtsloze mensen navigeren suggereert een goed geoliede machine, met mensen als radertjes die het laten werken door het volgen van hun eigen vreemde regels van de fysica.Deze constante beweging, die nergens toe leidt, doet ons denken aan het existentialisme van Albert Camus, die het drama van de mensheid besprak in zijn essay, De mythe van Sisyphus. Daarin illustreert Camus de absurditeit van het leven door de Griekse mythe van Sisyphus, koning van Korinthe die, gestraft door de goden, elke dag een rotsblok een heuvel op moest rollen, alleen om het weer naar beneden te zien komen toen het de top bereikte. Naast de filosofische ondertonen en de wiskundige nauwkeurigheid is Escher ‘ s kunst in de kern een feest voor het oog en de geest dat onze constructie van de werkelijkheid voortdurend uitdaagt.

Geef een antwoord

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.