het gedicht is gearrangeerd in een reeks van 25 Alexandrijnse kwatrijnen met een A/b/a/b rijmschema. Het is geweven rond de ijlende visioenen van de gelijknamige boot, overspoeld en verloren op zee. Het werd beschouwd als revolutionair in het gebruik van beelden en symboliek. Het is een van de langste en misschien wel beste gedichten uit Rimbaud ‘ s oeuvre en opent met het volgende kwatrijn:
|
Comme je descendais des Fleuves impassibles, |
toen ik onstuimige rivieren afdaalde, voelde ik me niet langer geleid door vervoerders: |
| —vertaald door Wallace Fowlie |
Rimbaud biograaf Enid Starkie beschrijft het gedicht als een bloemlezing van memorabele beelden en lijnen. De stem is die van de dronken boot zelf. De boot vertelt van het worden gevuld met water, dus “dronken”. Zinken door de zee, de boot beschrijft een reis van gevarieerde ervaring die bezienswaardigheden van de zuiverste en meest transcendente omvat (l ‘ éveil jaune et bleu des phosphores chanteurs, “de geel-blauwe alarum van fosforen zingen”) en op hetzelfde moment van de meest afstotende (nasses / Où pourrit dans les joncs tout un Léviathan, “netten waar een hele Leviathan rotte”). Het huwelijk van verheerlijking en vernedering, de synesthesie en de toenemende verbazing maken van dit gedicht van honderd regels de vervulling van Rimbaud ‘ s jeugdige poëtische theorie dat de dichter een ziener wordt, een vatisch wezen, door de wanorde van de zintuigen. Aan deze attracties worden toegevoegd alexandrines van onmiddellijke auditieve aantrekkingskracht: Fermentent les rousseurs amères de l ‘ amour! (“het vergisten van de bittere blozen van de liefde”).
de verbazing van de boot (en lezer) bereikt zijn hoogtepunt in lijnen 87-88: Est-ce en ces nuits sans fonds que tu dors et t ‘Exiles / Million d’ oiseaux d ‘ Or, ô future Vigueur? (“Is het in deze bodemloze nachten dat je slaapt en jezelf verbant / een miljoen gouden vogels, o toekomstige kracht? Daarna gaat het visioen verloren en breekt de betovering. De spreker, nog steeds een boot, wenst de dood (Ô que ma quille éclate! Ô que j ‘ aille à la mer! “O, dat mijn kiel zou breken! O, dat ik naar de zee zou gaan!”). De grandioze aspiraties hebben verlatend uitputting en het gevoel van gevangenschap. Op deze manier recapituleert” Le Bateau Ivre “proleptisch Rimbaud’ s poëtische carrière, die verdween toen hij ontdekte dat vers niet het universele begrip en de harmonie kon bieden die het had gedacht toen hij jonger was.”Le Bateau ivre” blijft een van de pareltjes van de Franse poëzie en van Rimbaud ‘ s poëtische output. Vladimir Nabokov vertaalde het in 1928 in het Russisch. De Franse dichter-componist Léo Ferré zette het op muziek en zong het in het album Ludwig-L ‘ imaginaire-Le Bateau ivre (1982).