Analiza objętościowa, każda metoda ilościowej analizy chemicznej, w której ilość substancji jest określana przez pomiar objętości, którą zajmuje lub, w szerszym zastosowaniu, objętości drugiej substancji, która łączy się z pierwszą w znanych proporcjach, bardziej poprawnie zwana analizą miareczkową (zob. miareczkowanie).
pierwszy sposób przedstawiono w procedurze opracowanej przez francuskiego chemika, Jean-Baptiste-André Dumasa, do określania proporcji azotu połączonego z innymi pierwiastkami w związkach organicznych. Zważoną próbkę związku spala się w piecu w warunkach zapewniających konwersję całego azotu do pierwiastkowego gazu azotowego, N2. Azot jest przenoszony z pieca w strumieniu dwutlenku węgla, który jest przekazywany do silnego roztworu alkalicznego, który pochłania dwutlenek węgla i umożliwia gromadzenie się azotu w rurce miarowej. Masę azotu można obliczyć na podstawie objętości zajmowanej w znanych warunkach temperatury i ciśnienia, a zatem można określić udział azotu w próbce.
metoda objętościowa jest również stosowana w analizie azotanów, które można przekształcić w tlenek azotu, NO, Gaz. Produkcja lub zużycie dwutlenku węgla podczas procesów biologicznych jest często mierzone objętościowo. Skład gazów palnych i produktów spalania można określić, mierząc zmiany objętości, które występują, gdy próbka jest kolejno poddawana działaniu odczynników, które specjalnie absorbują takie składniki, jak dwutlenek węgla, tlenek węgla, tlen i inne.