Dynastia Merowingów

żołnierze Galii

Merowingowie byli dynastią królów Franków, którzy rządzili często zmieniającym się obszarem, w dużej mierze odpowiadającym starożytnej Galii, od V do VIII wieku. Byli czasami określani przez współczesnych jako „długowłosi królowie” (łac. reges criniti), ze względu na ich symbolicznie nieostre włosy (tradycyjnie przywódca plemienny Franków nosił długie włosy, podczas gdy wojownicy przycinali swoje krótkie). Nazwa pochodzi bezpośrednio od germańskiego, zbliżonego do staroangielskiej nazwy ich dynastii Merewīowing. Po upadku Cesarstwa Rzymskiego Merowingowie przyczynili się do ponownego ukształtowania mapy Europy i nadania stabilności regionowi, który stałby się państwem Francji. Merowingowie osłabli jako królowie i zostali zastąpieni przez bardziej ambitną dynastię Karolingów, która sama ewoluowała jako Święte Cesarstwo Rzymskie. O zainteresowaniu Merowingów światem poza ich granicami świadczy przetrwanie ich słynnej mapy. Przyczyniły się do kształtowania europejskiej przestrzeni. Kultura ludowa przedstawia Merowingów jako Potomków Jezusa Chrystusa.

początki

dynastia Merowingów zawdzięcza swoją nazwę Merowechowi lub Merowigowi (czasami Latynizowanemu jako Meroweusz lub Merovius), przywódcy Franków Salińskich od ok. 447 do 457 p. n. e., i wyłania się w szerszej historii dzięki zwycięstwom jego syna Childeryka I (panującego ok.457-481) przeciwko Wizygotom, Saksonom i Alemanni. Syn childeryka, Clovis I, zjednoczył większość Galii na północ od Loary pod jego kontrolą około 486 roku, kiedy pokonał Syagriusza, Rzymskiego władcę w tych częściach. Wygrał bitwę pod Tolbiac przeciwko Alemanni w 496 r., przy której przyjął Nicejską wiarę chrześcijańską swojej żony i zdecydowanie pokonał Wizygockie Królestwo Tuluzy w bitwie pod Vouillé w 507 r. Po śmierci Clovis ’ a jego królestwo zostało podzielone między jego czterech synów, zgodnie z frankijskim zwyczajem. Przez następne stulecie ta tradycja podziału będzie kontynuowana. Nawet gdy rządziło wielu królów Merowingów, Królestwo-podobnie jak późne Imperium Rzymskie-było pomyślane jako jedna jednostka rządzona wspólnie przez kilku królów (w ich własnych domenach), a obrót wydarzeń mógł skutkować zjednoczeniem całego królestwa pod jednym królem. Przywództwo wśród wczesnych Merowingów opierało się na mitycznym pochodzeniu i rzekomym boskim patronacie, wyrażającym się w dalszym sukcesie militarnym.

Król Merowingów był władcą łupów wojennych, zarówno ruchomych, jak i ziem i ich ludu, a także odpowiadał za redystrybucję podbitego bogactwa wśród pierwszych swoich zwolenników. „Po jego śmierci jego majątek został podzielony równo między spadkobierców, jak gdyby był własnością prywatną: królestwo było formą Dziedzictwa” (Rouche 1987, 420). Królowie wyznaczyli magnatów na komitów, oskarżając ich o obronę, administrację i rozstrzyganie sporów. Stało się to na tle niedawno odizolowanej Europy bez rzymskich systemów podatkowych i biurokracji, Frankowie przejęli administrację, stopniowo penetrując całkowicie Zromanizowany zachód i południe Galii. Hrabiowie musieli zapewnić wojska, pozyskując militów i obdarowując ich ziemią w zamian. Armie te podlegały wezwaniu króla do wsparcia militarnego. Odbywały się coroczne zgromadzenia Narodowe szlachty królestwa i ich zbrojnych poborowych, które decydowały o zasadniczej polityce ciepłownictwa. Armia również chwaliła nowych królów, podnosząc ich na tarczach w kontynuacji starożytnej praktyki, która uczyniła króla przywódcą wojowniczej grupy, a nie głową państwa. Ponadto król miał wspierać się produktami swojej prywatnej domeny („Royal demesne”), którą nazywano fisc. Niektórzy uczeni przypisywali to Merowingom pozbawionym poczucia res publica, inni historycy krytykowali ten pogląd jako zbyt uproszczony. System ten rozwinął się z czasem w feudalizm, a oczekiwania dotyczące samowystarczalności królewskiej trwały aż do wojny stuletniej.

Handel podupadł wraz z upadkiem i upadkiem Cesarstwa Rzymskiego, a rolnictwo było w większości samowystarczalne. W pozostałym handlu międzynarodowym dominowali Kupcy bliskowschodni.

prawo Merowingów nie było prawem powszechnym opartym na racjonalnej sprawiedliwości, powszechnie stosowanym do wszystkich, jak prawo rzymskie; było stosowane do każdego człowieka zgodnie z jego pochodzeniem: Frankowie ripuariańscy podlegali swemu własnemu Lex Ribuaria, skodyfikowanemu w późnym czasie (Beyerle i Buchner 1954), podczas gdy tak zwane Lex Salica (prawo salickie) klanów Salińskich, po raz pierwszy wstępnie skodyfikowane w 511 (Rouche 1987, 423), było przywoływane w średniowiecznych wymaganiach już w epoce Walezjuszy. Frankowie pozostawali w tyle za Burgundzkimi i Wizygotami, że nie mieli uniwersalnego prawa rzymskiego. W czasach Merowingów prawo pozostawało w pamięci rachimburgów, którzy zapamiętali wszystkie precedensy, na których było oparte, ponieważ prawo Merowingów nie dopuszczało koncepcji tworzenia nowego prawa, tylko podtrzymywało tradycję. Jego germańskie tradycje nie oferowały też żadnego kodeksu prawa cywilnego wymaganego od zurbanizowanego społeczeństwa, takiego jak Justynian, który został zmontowany i ogłoszony w Cesarstwie Bizantyjskim. Nieliczne zachowane edykty Merowingów zajmują się niemal w całości uregulowaniem podziałów majątkowych pomiędzy spadkobiercami.

Historia

Albi, czyli Merowingowska Mapa Świata.

Królestwo Merowingów, które obejmowało, najpóźniej od 509 r., wszystkich Franków i całą Galię z wyjątkiem Burgundii, od pierwszego podziału w 511 r. znajdowało się w prawie ciągłym stanie wojennym, Zwykle cywilnym. Synowie Clovisa utrzymywali braterskie więzi w wojnach z Burgundami, ale po śmierci braci wykazali się groźną przewagą osobistą. Spadkobiercy zostali zajęci i straceni, a Królestwa anektowane. Ostatecznie, świeżo po jego ostatnim rodzinnym zabójstwie, Klotaire i zjednoczył w 558 roku całe królestwo Frankijskie pod jednym władcą. Przeżył tylko trzy lata i z kolei jego królestwo zostało podzielone na kwatery dla czterech żyjących synów.

drugi podział Królestwa nie był naznaczony braterskimi przedsięwzięciami pierwszego, ponieważ najstarszy syn był rozpustny i krótkotrwały, a najmłodszy wzorem wszystkiego, co nie było godne podziwu w dynastii. Rozwijające się wojny domowe między frakcjami Neustriańskimi i Austrazyjskimi nie ustały, dopóki wszystkie królestwa nie wpadły w ręce Klotaire ’ a II. W ten sposób Zjednoczone Królestwo było z konieczności słabsze. Szlachta osiągnęła wielkie zyski i pozyskała ogromne ustępstwa od królów, którzy kupowali ich wsparcie. Chociaż dynastia ta utrzymywała się przez ponad sto lat i choć w przyszłości produkowała silne, skuteczne scjenty, to jej pierwsze stulecie, które ustanowiło Państwo Frankijskie jako najbardziej stabilne i ważne w Europie Zachodniej, również zniszczyło je nie do odzyskania. Jego skuteczne rządy znacznie się zmniejszyły, coraz bardziej znacząca obecność królów była wymagana do legitymizacji wszelkich działań burmistrzów pałaców, którzy w ostatnich dekadach wojny wznieśli się do rangi królewskiej w następnym stuleciu. W pozostałej części VII wieku królowie przestali sprawować skuteczną władzę polityczną i stawali się coraz bardziej symbolicznymi postaciami; zaczęli przydzielać coraz więcej codziennej administracji temu potężnemu urzędnikowi w ich domu, burmistrzowi.

po panowaniu potężnego Dagoberta i (zm. 639), który spędził większość swojej kariery na najazdach obcych ziem, takich jak Hiszpania i pogańskie Terytoria słowiańskie na wschodzie, królowie znani są jako rois fainéants („królowie bezczynności”). Chociaż w rzeczywistości nie ma królów, ale dwóch ostatnich nic nie zrobiło, ich własna wola niewiele się liczy w procesie podejmowania decyzji. Dynastia pozbawiła się swojej energii życiowej, a królowie zasiadali na tronie w młodym wieku i umierali w kwiecie wieku, podczas gdy burmistrzowie walczyli ze sobą o panowanie nad swoim królestwem. Austrazjczycy pod Arnulfing Pepin Środkowy ostatecznie triumfowali w 687 roku w bitwie pod Tertry, a kronikarze twierdzą, że w tym samym roku rozpoczął rządy Pepina.

wśród silnej woli królów, którzy rządzili w tych spustoszonych czasach, Dagobert II i Chilperyk II zasługują na wzmiankę, ale burmistrzowie nadal sprawowali swoją władzę zarówno w Neustrii, jak i Austrazji. Syn Pepina Karol Martel nawet przez kilka lat rządził bez króla, choć sam nie przyjął godności królewskiej. Później jego syn Pepin młodszy lub Pepin Krótki, zebrał poparcie wśród frankijskiej szlachty dla zmiany dynastii. Kiedy papież Zachary zaapelował do niego o pomoc przeciwko Lombardzom, Pepin nalegał, aby Kościół zatwierdził jego koronację w zamian. W 751 roku Childeryk III, ostatni król Merowingów, został obalony. Pozwolono mu żyć, ale jego długie włosy zostały ścięte i został wysłany do klasztoru.

historiografia i źródła

istnieje ograniczona liczba współczesnych źródeł dotyczących historii Franków Merowingów, ale te, które przetrwały, obejmują cały okres od sukcesji Clovisa do osadzenia Childeryka. Przede wszystkim wśród kronikarzy epoki jest kanonizowany biskup Tours, Grzegorz z Tours. Jego Decem Libri Historiarum jest głównym źródłem dla panowania synów Klotaire ’ a II i ich potomków aż do śmierci Grzegorza.

kolejnym ważnym źródłem, znacznie mniej zorganizowanym niż praca Gregory ’ ego, jest kronika Fredegara, rozpoczęta przez Fredegara, ale kontynuowana przez nieznanych autorów. Obejmuje okres od 584 do 641 roku, chociaż jego kontynuatorzy, pod patronatem Karolingów, przedłużyli go do 768 roku, po zakończeniu ery Merowingów. Jest to jedyne podstawowe źródło narracyjne przez większą część swojego okresu. Jedynym innym ważnym współczesnym źródłem jest Liber Historiae Francorum, który obejmuje ostatni rozdział historii Merowingów: jego Autor(autorzy) kończy się odniesieniem do szóstego roku Teuderyka IV, czyli 727 roku. Był powszechnie czytany, choć niewątpliwie był to utwór Kolędniczy.

oprócz tych Kronik jedynymi zachowanymi rezerwami historiografii są listy, kapitularze i tym podobne. Duchowni, tacy jak Grzegorz i Sulpicjusz pobożny, byli pisarzami listów, choć zachowało się stosunkowo niewiele listów. Przetrwały edykty, granty i orzeczenia sądowe, a także wspomniany wyżej słynny Lex Salica. Z czasów panowania Klotaire ’ a II i Dagoberta i przetrwało wiele przykładów królewskiej pozycji jako najwyższego sędziego i ostatecznego arbitra.

wreszcie dowody archeologiczne nie mogą być ignorowane jako źródło informacji, przynajmniej na temat modus vivendi ówczesnych Franków. Jednym z największych odkryć zaginionych przedmiotów było przypadkowe odkrycie w 1653 grobowca Childeryka I w kościele św. Brice w Tournai. Na grobach znajdowały się m.in. złota głowa byka i słynne złote owady (być może pszczoły, cykady, mszyce lub muchy), na których Napoleon wzorował swój płaszcz koronacyjny. W 1957 roku w Bazylice Saint Denis w Paryżu odkryto grób drugiej żony Klotaire ’ a i, Aregundy. Ubranka pogrzebowe i biżuteria były w miarę dobrze zachowane, dzięki czemu przyjrzeliśmy się ówczesnemu kostiumowi.

numizmatyka

Monety Merowingów są wystawiane w Monnaie de Paris (Mennica Francuska) przy 11, quai de Conti, Paryż, Francja.

Merowingowie w kulturze popularnej

• Michael Baigent, Richard Leigh i Henry Lincoln używają Merowingów w swojej książce The Holy Blood and the Holy Graal (1982, przedruk 2004; NY: Delacorte Press, ISBN 0-385-33859-7, jako święta krew, Święty Graal), która później wpłynęła na powieść Kod Da Vinci, autorstwa Dana Browna (NY: Anchor Books, 2003 ISBN 9781400079179). Twierdzono, że Merowingowie byli potomkami Jezusa Chrystusa; jest to postrzegane jako popularna pseudohistoria przez historyków akademickich.
• Merowingian to potężny program komputerowy, przedstawiony przez Lamberta Wilsona w filmach science-fiction z 2003 roku The Matrix Reloaded i Matrix Revolutions. Jego postać wybrała francuski akcent, styl ubioru i postawę. Jest pośrednikiem władzy i wiedzy.

• Ewig, Eugen. Die Merowinger und das Imperium. Opladen: Westdeutscher Verlag, 1983. ISBN 9783531072616
• Fouracre, Paul, and Richard A. Gerberding. Late Merovingian France: History and Hagiography, 640-720. Manchester medieval sources series. Manchester: Manchester University Press, 1996. ISBN 9780719047909
• Geary, Patrick J. Before France and Germany: the Creation and Transformation of the Merovingian World. Oxford & New York: Oxford University Press, 1998. ISBN 9780195044577
• Kaiser, Reinhold. Das Römische Erbe und das Merowingerreich. (Enzyklopädie deutscher Geschichte 26) München: Oldenbourg, 1993. ISBN 9783486557831
• Moreira, Isabel. Marzenia, wizje i autorytet duchowy w Galii Merowingów. Ithaca: Cornell University Press, 2000. ISBN 9780801436611
• Europa 476-918. Londyn: Rivington, 1893.
• „Życie prywatne podbija Państwo i społeczeństwo” w Paul Veyne (ed.), Historia życia prywatnego: 1. Od pogańskiego Rzymu do Bizancjum. Cambridge, MA: Belknap Press, 1987. ISBN 9780674399754
• Królestwa Merowingów, 450-751. NY: Longman, 1994. ISBN 9780582218789

wszystkie linki pobrano 18 września 2018.

• strona Oxford Merowingian