Shaanxi

ulga i drenaż

prowincja Shaanxi składa się z trzech odrębnych regionów naturalnych—górzystego regionu Południowego, doliny rzeki Wei i północnego płaskowyżu wyżyny.

górzysty region południowy tworzy obszar odwadniający górną Rzekę Han, która jest północnym dopływem rzeki Jangcy (Chang Jiang). Han płynie między dwoma kompleksami górskimi, które strukturalnie tworzą część wielkiej, pojedynczej strefy fałdowej. Kompleksy te to góry Daba, tworzące granicę z prowincją Syczuan i gminą Chongqing na południu, oraz góry Qin (Tsinling)—główny podział środowiskowy między północnymi i środkowymi Chinami—na północy. Góry Daba mają wysokość od 5000 do 6500 stóp (1500 do 2000 metrów), a poszczególne szczyty osiągają wysokość do około 8000 stóp (2450 metrów). Jego Północna flanka w Shaanxi jest mocno rozcięta przez skomplikowany układ południowych dopływów rzeki Han. Jedyna poważna przerwa w tym łańcuchu górskim ma miejsce w południowo-zachodniej części prowincji, gdzie rzeka Jialing, która wznosi się na północ w górach Qin, przecina łańcuch Daba, aby płynąć do Syczuanu w drodze do Jangcy w Chongqing. Dolina ta stanowi główny szlak komunikacyjny od doliny rzeki Wei w środkowym Shaanxi do Syczuanu i na południowy zachód.

dolina rzeki Han rozszerza się w pobliżu miasta Hanzhong do żyznej i gęsto uprawianej Kotliny o długości 95 KM i szerokości 16 km. Dalej w dół Dolina ponownie zwęża się, po czym rzeka płynie między górami i przez głębokie wąwozy, dopiero po raz kolejny uchodząc do równiny w prowincji Hubei.

Góry Qin na północ od doliny Han tworzą jeszcze bardziej imponującą barierę niż pasmo Daba. Pasmo jest kontynuacją wielkich gór Kunlun na zachodzie, ciągnie się nieprzerwanie przez Shaanxi z zachodu na wschód na średniej wysokości około 8000 stóp (2450 metrów), a poszczególne szczyty osiągają 12 300 stóp (3750 metrów). Pasmo łączy się z górami Funiu i Xiong ’ er w Henan. Główny wododział pasma znajduje się na północy; południowe zbocze pasma, drenujące do Hanu, jest głęboko wyrzeźbione przez niezwykle złożony wzór drenażu. Trzy główne przełęcze przecinają Góry Qin: Przełęcz Sanguan na południe od Baoji, która prowadzi do doliny rzeki Jialing, a tym samym do Syczuanu; Przełęcz Gaoguan na południe od Xi 'Anu, która prowadzi do Kotliny Hanzhong; i Przełęcz Lantian na południowy wschód od Xi’ Anu, która prowadzi do Nanyang w Henan i do północnej prowincji Anhui.

drugim ważnym regionem jest dolina rzeki Wei, dopływu Huang He, która płynie z zachodu na wschód przez prowincję od jej dopływów w Gansu, aby dołączyć do Huang He na granicy z Shanxi i Henan. Dolina ta jest głównym korytem geologicznym, ograniczonym od południa rozległym kompleksem uskoków i pęknięć u podnóża gór Qin; jest to strefa znacznej niestabilności sejsmicznej, szczególnie narażona na trzęsienia ziemi. Północna granica rowu rzeki Wei jest mniej stroma, a Duże Północne dopływy rzek Wei, Jing i Luo utworzyły w swoich dolnych biegach dość rozległe równiny aluwialne, które są kontynuacją równiny rzeki Wei. Równina składa się w dużej mierze z lessów (osadów mułu przenoszonego przez wiatr, które również pokrywają części północnej ściany gór Qin), a także przerobionych lessów zmytych z płaskowyżu na północ. Rzeki są silnie zamulone.

trzeci region, na północy, to wielki wyżynny Płaskowyż północnego Shaanxi. Strukturalnie jest to basen w dużej mierze niezakłóconych skał osadowych o ogromnej grubości. Jego podniesiona Zachodnia krawędź tworzy Góry Liupan, które rozciągają się z dalekiego zachodu Shaanxi na północ do Gansu i Ningxia. Niewielka oś z północnego zachodu na południowy wschód tworzy pasma Baiyu i Huanglong, które stanowią dział wodny między systemem rzecznym Luo a północną częścią prowincji—ta ostatnia spływa bezpośrednio do Huang He. Na wschodniej granicy Kotliny Huang He płynie z północy na południe wąskim, wąskim korytem. Na tym odcinku opada około 2000 stóp (600 metrów) na niecałe 500 mil (800 km) i jest w większości niezauważalny, z częstymi rapids, kulminacją w bardzo głębokim, wąskim wąwozie i spada w wąwozie Longmen.

cały ten płaskowyż Kotliny, który jest w większości powyżej 900 metrów (3000 stóp), jest peneplain (region zredukowany prawie do równiny przez erozję) pokryty głębokim płaszczem lessowym wydmuchiwanym z płaskowyżu Gobi i Ordos przez panujące północno-zachodnie wiatry sezonu zimowego. Znaczna część obszaru jest pokryta głębokością od 150 do 250 stóp (45 do 75 metrów), a less całkowicie maskuje pierwotną rzeźbę i strukturę regionu. Less został z kolei mocno zerodowany, pozostawiając charakterystyczny krajobraz niemal pionowych ścian, urwisk i głębokich wąwozów. Erozja ta została zintensyfikowana przez skutki okupacji ludzkiej, które zniszczyły naturalną szatę roślinną.